Bakım Onarım Faaliyetlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği

İş Sağlığı Ve Güvenliğinin Genel Tanımı;

İşyerinde işin yapılması ve yürütülmesi sırasında oluşan ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistemli ve metotlu çalışmalara denir.

İş Kazası Tanımları:

a- Uluslararası çalışma örgütü ( ILO ): “ Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır.

b- Dünya sağlık örgütü (WHO): “Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay “ olarak tanımlamaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenlinin Amacı

a. Çalışanları Korumak 

b. Üretim Güvenliğini Sağlamak

c. İşletme Güvenliğini Sağlamak

İş Sağlığı ve Güvenlinin Amacı - 1

a. Çalışanları Korumak

Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden korumak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, başka bir ifade ile çalışanları iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyarak ruh ve beden bütünlüklerinin sağlanması amaçlanmaktadır.

b. Üretim Güvenliğini Sağlamak 

Bir iş yerinde üretim güvenliğinin sağlanması beraberinde verimin artması sonucunu doğuracağından özellikle ekonomik açıdan önemlidir. 

c. İşletme Güvenliğini Sağlamak

İşyerinde alınacak tedbirler ile, iş kazalarından veya güvensiz ve sağlıksız çalışma ortamından dolayı doğabilecek makine arızaları ve devre dışı kalmaları, patlama olayları, yangın gibi işletmeyi tehlikeye düşürebilecek durumlar ortadan kaldırılacağından işletme güvenliği sağlanmış olur.

BAKIM ONARIM FAALİYETLERİ

Bakım ve onarım hizmetleri; makine, tezgah ve tesislerin daha uzun sürelerle, arızasız ve problemsiz olarak çalışmasını; beklenmedik arızalar sebebiyle tehlikeli durumların ortaya çıkmaması; istenmeyen olaylara, kazalara, yaralanmalara, malzeme hasarlarına, zaman kaybına sebep olmaması için yapılan planlı ve düzenli çalışmalardır.

BAKIM ONARIM ÇEŞİTLERİ

a - Önleyici bakım  (preventive maintenanca)

b - Kestirimci bakım (predictive maintenance)

c - Arıza Giderici Bakım (corrective maintenance)

BAKIM ONARIM FAALİYETLERİ ve ÇEŞİTLERİ

a - Önleyici bakım  (preventive maintenanca)

Cihazların üretici firmanın ön gördüğü aralıklarla, öngörülen şekilde  yapılan periyodik, koruyucu bakım faaliyetleridir.

b - Kestirimci bakım (predictive maintenance)

Yakın zaman da arızalara neden olabilecek  sorunların, henüz arıza ortaya çıkmadan, çeşitli yöntemlerle tespit  edilerek giderilmesi faaliyetleridir. Cihaz veya sistem durmadan  veya planlı kısa süreli duruşla sorun giderileceği için sürekli çalışan  sistemlerde  periyodik koruyucu bakımla birlikte uygulanır.

c - Arıza Giderici Bakım (corrective maintenance)

Cihaz veya sistemlerin işlevlerini sürmesini önemli ölçüde sınırlayan yada tamamen kullanım dışı bırakan durumlarda uygulanan arıza ve bakım faaliyetleridir. Her açıdan istenmeyen ve pahalı bir yöntem olmakla birlikte en sık karşılaşılan durumlardan biridir.

BAKIM ONARIM FAALİYETLERİNDE İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

* İşletmelerin tamir, bakım ve onarım çalışmaları esnasında çok sayıda kazaların meydana geldiğini biliyoruz.

* Bu kazalar, tamir ve bakım çalışmalarının yeterli emniyet tedbiri alınmadan yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır.

* Bu sebeple, bakım ve onarım faaliyetlerinin planlı, programlı olarak yapılması gerekmektedir.

* Bakım onarım çalışmalarına izin verilmesi hususunda bir sistem kurulmalıdır. Bu sistemde; yöneticilerin, işçilerin, müteahhitlerin ve diğer şahısların uymaları gerekli tedbirler ve şartlar açık ve net bir şekilde belirlenmelidir.

Bu sistemde;

* Yapılacak iş,

* İşi kimin denetleyeceği,

* Alınacak güvenlik tedbirleri,

* İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınacak gerekli tedbirler,(Örneğin; fiziksel kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması gibi)

* Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti ve güvenli hale getirilmesi,

* Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi, bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağının açık olarak yazılması, belge sisteminin yerleştirilmesi, gerekmektedir.

BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE EN ÇOK RASTLANAN KAZA TÜRLERİ:

1-Elektriğe çarpılma,

2-Hareketli kısımlarda yaralanma,

3-Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve  boğulmaların meydana gelmesi,

4-Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen  kazalar,

5-Düşme şeklindeki kazalar,

6-Kişisel koruyucu malzemelerin kullanılmamasından meydana  gelen kazalar.

BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE KAZALARIN MAYDANA GELİŞ SEBEPLERİ

1-Çalışmaların aceleye getirilmesi, planlı yapılmaması,

2-Gerekli yerlerden izin alınmaması, izin veren makamların gerekli tedbiri almaması,

3-Uzman kişilerin veya ekiplerin  bulunamaması, veya ekiplerin noksan oluşu,

4-Çalışma ortamının uygun aydınlatılmamış olması,

5-Bakım onarın öncesinde, işe başlamadan önce gerekli tedbirlerin alınmamış olması, 

6-Çalışma esnasında uygun tedbirlerin alınmamış olması,

7-İşin bitiminde, daha önce sökülmüş olan emniyet tedbirlerinin tekrar yerleştirilmemiş olması,

8-Bakım onarım esnasında tesiste meydana getirilen değişiklikler  var ise bu değişikliklerin operatöre izah  edilmemiş olması,

BAKIM ONARIM FAALİYETLERİ SIRASINDA ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER

1-Tamir bakım işinin planlı yapılması, beklenmedik arızalar için de plan yapılması,

2-Gerekli yerlerden izin alınması (İzinlerin yazılı belgeye dayandırılması)

3-İzin veren makamların gerekli tedbirleri alıp izin vermesi

4-Bakım onarım ekibinin işe başlamadan önce gerekli tedbirleri alması,

5-Onarım süresince tedbirli çalışması,

6-İşin sonunda gerekli tedbirleri alması,

7-Yapılan bakım ve onarımın, görülen arızaların kayda alınması, 

8-Uzman kişilerin çalıştırılması,

9-Makine yapımcılarının tavsiyelerine dikkat edilmesi,

10-Denetim hizmetinin aksatılmaması,

11-Uygun takım çantaları verilmesi,

12-Zararlı, zehirli, Parlayıcı, patlayıcı gazlara karşı tedbir alınması(Havalandırma sağlanması, maske  kullandırılması, yangına karşı tedbir alınması)

13-Tank ve depo içinde mekanik karıştırıcılar varsa bunların durdurulup takozlanması,

14-Parlayıcı, Patlayıcı maddeler bulunan tankların veya bu maddelerle kirlenmiş tankların, varillerin, kaynakla tamiri yapılmadan önce gerekli şekilde temizlenmesi, içine su veya asal gaz doldurulması,

15-İlgili yerlere kilitleme ve etiketlemelerin yapılması

KAPALI ( KISITLI ) ALANLARDA YAPILAN BAKIM ONARIM FAALİYETLERİNDE ALINACAK TEDBİRLER:

1-Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılmamalı, mutlaka ikinci kişiler kapalı alan dışında yardımcı olarak bulunmalıdır.

2-Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde birikebileceği göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu gibi yerlerde, tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılmalı, bunlara uygun kişisel koruyucu donanım verilmeli ve tecrübeli bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilmelidir.

3-Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendirilen işçilere, taşınan maddelerin özelliklerine uygun kişisel korunma donanımları verilmelidir.

4-Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanım verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanmalıdır.

5-Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olduğu için temiz hava beslemeli maskeler kullanılmalıdır. Bu maskelere temiz hava sağlanma işlemi dalgıçlarda olduğu gibi tüple veya temiz hava pompasından(hava geçiş ayarı bulunan) sağlanmalıdır.

6-Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılmalıdır.

7-Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği yeraltı işlerinde açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmamalıdır.

8-Çalışanlar; pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara ancak deponun iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulmalı ve çalıştığı süre boyunca depo havası denetim altında bulundurulmalıdır.

9-Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde, işçilere maskeler, solunum cihazları ile emniyet kemerleri gibi uygun kişisel korunma donanımı verilerek ve iş süresince tank veya depo ağzında bir gözlemci bulundurulmalıdır.

10-Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularının vanaları güvenli bir şekilde kapatılmalı veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapatılmalıdır.

11-Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyice havalandırılmalı ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiçbir şekilde oksijen verilmemelidir.

12-Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılmalıdır.

13-Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde, elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılmalı ve duruma göre gereken önlemler alınmalıdır.

14-Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, çalışanlar derhal oradan uzaklaştırılmalı, gaz çıkışı önlenmeli ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanılmamalıdır.

15-Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılmalıdır.

16-Kaya kazılmasını gerektiren yer altı işlerinde, sulu delici makineler kullanılmalı veya tozların çalışanların sağlığına zarar vermemesi için gerekli diğer önlemler alınmalıdır.

17-Elektrikle aydınlatılmış yer altı işyerlerinde, akımın kesilmesi halinde işçilerin tahliye edilmelerini sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri ya da benzeri uygun aydınlatma araçları bulundurulmalıdır.

KAPALI ( KISITLI ) ALANLARDA YAPILAN BAKIM ONARIM FAALİYETLERİNDE ALINACAK TEDBİRLER:

Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği veya depolandığı binalarda inşaat, bakım ve onarım işlerine başlanmadan önce, aşağıdaki önlemler alınmalıdır:

i.   İş kısmen veya tamamen durdurulmalıdır.

ii.  O mahalde bulunan bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle bunların bileşimlerine giren diğer maddeler, tehlikeli bölgenin dışına çıkarılmalıdır.

iii. Onarılacak kısım, bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin artıklarından ve bulaşıklarından tamamen temizlenmelidir.

iv.  İnşaat, bakım ve onarım, teknik, yetkili ve sorumlu bir elemanın devamlı nezareti ile sağlanmalıdır.

KAPALI ( KISITLI ) ALANLARDA YAPILAN BAKIM ONARIM FAALİYETLERİNDE ALINACAK TEDBİRLER:

Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı özellikteki çeşitli kimyasal maddelerin Ortam havasında bulunan miktarları, belli ve gerekli zaman aralıkları içinde ölçülerek bu miktarların, kimyasal maddelerin ortam havasında bulunmasına izin verilen ve orada çalışanların sağlığını bozmayacak olan en çok miktardan (MAK Değer) fazla olup olmadığı ölçülerek tespit edilmeli ve havalandırma tesisatı yeterlilik bakımından yetkili elemanlarca kontrol edilmelidir.

Parlama ve patlama tehlikesi oluşturabilen organik tozun meydana geldiği, taşındığı, aktarıldığı ve çalışıldığı yerlerde, elektrik motor ve jeneratörleri toz geçirmez-etanş tipten olmalı veya devamlı olarak temiz hava beslenen yalıtılmış hücrelerde bulundurulmalıdır.

KİLİTLEME	ETİKETLEME